WYBIERZ DROGĘ PRAW. TAKE THE RIGHTS PATH – Światowy Dzień AIDS 2024

1 grudnia obchodzony jest Światowy Dzień AIDS. Jest to jedna z ośmiu najważniejszych kampanii na rzecz zdrowia publicznego, zainicjowanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 1988 roku.

Tegoroczne hasło przyjęte z okazji Światowego Dnia AIDS przez Wspólny Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS (UNAIDS) brzmi: WYBIERZ DROGĘ PRAW. TAKE THE RIGHTS PATH (gra słów w języku angielskim: RIGHT – dobry, prawidłowy lub prawo, czyli podążaj dobrą drogą, ścieżką praw.

Świat może zakończyć AIDS – jeśli prawa wszystkich będą chronione. Droga, która prowadzi do zakończenia epidemii AIDS, jest drogą praw.

Przestrzeganie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ oraz wspieranie integracji wszystkich społeczności jest niezbędne dla zakończenia epidemii AIDS, zapewnienia zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa ludzi.

HIV od lat dotyka miliony osób na całym świecie. W 2023 roku:

• 39 900 000 osób żyło z HIV;
• 630 000 osób zmarło z przyczyn związanych z HIV;
• wykryto 1 300 000 nowych zakażeń HIV.

W naszym kraju, według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 grudnia 2023 r. zakażenie HIV stwierdzono u 32 935 osób. Ogółem odnotowano 4 194 zachorowań na AIDS. 1 496 chorych zmarło.

AIDS, czyli zespół nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności, to zespół chorób wywoływanych przez ludzki wirus nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności – HIV. Można żyć przez wiele lat nie wiedząc, że jest się zakażonym, bo pierwsze objawy zakażenia mogą przypominać np. zwykłe przeziębienie. Wirus jednak systematycznie niszczy układ odpornościowy, a człowiek może nieświadomie zakażać innych. Zakażenia nie można rozpoznać po wyglądzie.

Co miesiąc ponad 200 osób w Polsce dowiaduje się o swoim zakażeniu. Nie ma szczepionki na HIV/AIDS. Aktualnie stosowane w terapii leki jedynie hamują rozwój zakażenia HIV, aby nie doszło do zachorowania na AIDS. Jedynym sposobem sprawdzenia, czy nie jest się zakażonym, jest zrobienie testu w kierunku HIV.

JAK PRZENOSI SIĘ ZAKAŻENIE HIV?

• DROGĄ SEKSUALNĄ – przez kontakty seksualne niezabezpieczone prezerwatywą.
• DROGĄ KRWIOPOCHODNĄ – przez zakażoną HIV krew, np. podczas używania tych samych igieł i strzykawek przez więcej niż jedną osobę – m.in. podczas wstrzykiwania (anabolików lub innych substancji, w tym psychoaktywnych), czy przekłuwania skóry niesterylnymi narzędziami (tatuaż, piercing, akupunktura),
  przez bezpośredni kontakt z krwią zakażonych osób,
• DROGĄ WERTYKALNĄ – z zakażonej HIV matki na jej dziecko w czasie ciąży lub – częściej – porodu, a także karmienia piersią.

KIEDY NIE MA RYZYKA ZAKAŻENIA?

• kiedy dotykasz drugiej osoby, podajesz rękę, ściskasz lub całujesz
• kiedy masz kontakt ze łzami, śliną czy potem drugiej osoby
• kiedy pływasz w basenie, korzystasz z sauny lub toalety, dzielisz się jedzeniem, sztućcami i książkami
• kiedy ktoś kaszle lub kicha na Ciebie, ponieważ HIV nie przenosi się drogą kropelkową, jak np. grypa
• kiedy masz kontakt ze zwierzętami lub gdy ugryzie Cię owad.

Nie obawiaj się HIV w życiu codziennym. Sam fakt mieszkania czy pracy razem z osobą zakażoną nie powoduje ryzyka zakażenia – o ile zachowane są podstawowe zasady higieny (osobne szczoteczki do zębów, maszynki do golenia itp.).